१. विद्युतीय राहदानी भनेको के हो?
विद्युतीय राहदानी हालको राहदानीको परिमार्जित रूप हो जसमा हालको राहदानीमा भएका कुराहरूको अतिरिक्त विद्युतीय चिप खामिएको हुन्छ । उक्त चिपमा औँठाछाप, तस्विर लगायतका आवेदकका व्यक्तिगत विवरणहरू राखिएका हुन्छन् । यी विवरणहरू कसैले थपघट वा फेर बदल गर्न नसक्ने गरी सुरक्षित राखिएको हुन्छ । विदेश भ्रमण गर्दा यसमा भएका विवरण सहज रूपमा कम्प्युटरमा लगि हेर्न, पढ्न र त्रुटि रहित रूपमा तुलना गर्न सकिने भएकोले व्यक्तिको सहि पहिचान हुन्छ जसका कारण यात्रा सहज हुन्छ । हालसम्म विभिन्न मुलुकमा जारी भएका राहदानीमा विद्युतीय राहदानी अत्याधुनिक मध्येमा पर्दछ । ICAO PKD मार्फत सूचनाहरू रुजू हुने हुँदा विभिन्न मुलुकका अध्यागमन विन्दुहरूमा निकै सहज र छिटो हुन्छ । अध्यागमन विन्दुहरूमा विद्युतीय ढोका भएमा स्वचालित विधि अवलम्बन गरिने भएकोले त्यस्तो ढोका प्रयोग गर्न विद्युतीय राहदानी अनिवार्य हुन्छ।
२. विद्युतीय राहदानी जारी भए पछि उपलब्ध हुने अरु सुविधाहरु के के छन् ?
- नियोगले रुजु गर्ने लाइभ इन्रोलमेन्ट गर्ने र भेलिडेट गर्ने कार्य गरी सकेपछि राहदानी विभागबाट राहदानी उत्पादन हुन्छ । मेशिन रिडेबल राहदानीको जस्तै भौतिकरुपमा फर्म भरेर तस्विर टासेर पठाउनु पर्दैन । यसले गर्दा हाल लाग्ने गरेको समय भन्दा कम्तिमा पनि आधा समयमा नै नियोगबाट राहदानी प्राप्त गर्न सकिनेछ । मेशिन रिडेबल राहदानीको लागि आइसिआर फर्म स्क्यान गर्दा धेरै त्रुटीहुने सम्भावना हुन्छ । तर विद्युतीय राहदानीमा डिजिटल रुपमा फर्म भर्नु पर्ने हुनाले त्रुटी हुने सम्भावना पनि कम हुन्छ । समय बुक गरेर आउन सकिने हुँदा धेरै छरितो हुन्छ। विश्वमा हाल चलेको सबै भन्दा सुरक्षित र भरपर्दो राहदानी हुनाले विश्वासयोग्य हुनुको साथै विदेश यात्रामा सहजता हुन्छ । विद्युतीय गेटहरुमा पनि आफै स्क्यान गरेर जान सकिने सक्छ । लाइभ इन्रोलमेन्ट गर्नु पर्ने हुनाले एमआरपी जस्तै तस्विरहरु नमिलेर दु:ख पाउनु पर्ने पनि हुँदैन ।
३. म सँग यन्त्र वाचक राहदानी छ, के विद्युतीय राहदानी बनाउनु पर्दछ?
- पर्दैन ।
४. विद्युतीय राहदानी कहिले बनाउने?
- हालको यन्त्र वाचक राहदानी(MRP) को म्याद १ वर्ष भन्दा कम भएमा विद्युतीय राहदानीका लागि आवेदन दिन सकिने छ ।
५. विद्युतीय राहदानीका लागि आवेदन दिँदा तस्विर (Photo) आवश्यक पर्छ?
- पाँच वर्ष पुगेका व्यक्तिको हकमा राहदानी आवेदन दिँदा स्वयं उपस्थित भइ तस्विर खिचिने भएकोले थप तस्विर आवश्यक पर्दैन । पाँच वर्ष नपुगेका बालबालिकाको हकमा दूतावासमा उपस्थित नभएमा वा उपस्थित भएतापनि तस्विर खिच्नका लागि शान्तसँग बस्न नसक्ने भएमा भने तस्विर आवश्यक पर्दछ ।
६. राहदानी हरायो, के गर्ने?
- राहदानी हराएमा नयाँ राहदानी लिनु पर्दछ । यसका लागि नयाँ राहदानी बनाउँदा अपनाउन पर्ने सम्पूर्ण प्रक्रिया अपनाउनु पर्दछ । स्मरण रहोस्, पुरानो राहदानी हराएमा वा च्यातिएमा वा केरमेट भइ प्रयोग गर्न नमिल्ने भएमा सो को सट्टा नयाँ राहदानी लिँदा माथिको दस्तुरको दोबर दस्तुर लाग्नेछ ।
७. राहदानी बनाउन कति समय लाग्छ?
- राहदानी बनाउनका लागि सामान्यतः आवेदन दिएको १देखी २ महिना सम्म लाग्दछ ।
८. अस्थायी राहदानी भनेको के हो ?
- दूतावासमा विद्युतीय राहदानीका लागि आवेदन दिँदाका बखत राहदानी जरुरी परेको र उक्त राहदानी बनेर आउने समयसम्म पर्खन नसक्ने भएमा अस्थायी राहदानीका लागि आवेदन दिन सकिने छ । अस्थायी राहदानी हस्त लिखित भएकोले सामान्यतः विदेश भ्रमण गर्न मिल्दैन तर यस्तो राहदानीबाट कतिपय मुलुकमा भिषाको लागि आवेदन दिन सकिन्छ र नेपाल फर्कन पनि सकिन्छ । आफू रहेको मुलुकमा हस्त लिखित राहदानीबाट भिषा आवेदन दिन सकिने/नसकिने यकिन गरी अस्थायी राहदानीका लागि आवेदन दिनु पर्दछ ।
- विद्युतीय राहदानीका लागि आवेदन दिए पछि मात्र अस्थायी राहदानीका लागि आवेदन दिन सकिने छ ।
९. विदेशमा रहेका समयमा जन्मिएका सन्तानको राहदानी कसरी बनाउने?
- राहदानी बनाउनका लागि माथि बुँदा २ मा उल्लेख भए अनुसार गर्नु होला । यदि बच्चासहित तत्काल नेपाल फर्कनु पर्ने भएमा यात्रा अनुमति पत्रका लागि दूतावासमा आवेदन दिन सकिने छ । विदेशी बाबु र नेपाली आमाबाट जन्मिएका बच्चाको हकमा राहदानीका लागि बाबु नागरिक रहेको मुलुकको सम्बन्धित निकायमा सम्पर्क राख्नु पर्दछ ।
१०. हराएको राहदानीको सट्टा नयाँ राहदानी बनाइ सकेपछि पुरानो राहदानी भेटियो, के गर्ने?
- हराएको राहदानी भेटिएमा तुरुन्तै दूतावासमा सम्पर्क गरी राहदानी रद्द गराउनु पर्दछ । हराएको राहदानी भेटिए तापनि हराएको जानकारी Interpol मार्फत विदेशमा समेत पठाइने भएकोले त्यस्तो राहदानी प्रयोग गर्न मिल्दैन । हराएको राहदानी लिई यात्रा गरेमा सम्बन्धित मुलुकको अध्यागमन नियम अनुसार कारबाही हुन्छ ।
११. राहदानीमा भएको विवरणमा त्रुटि देखिएमा के गर्ने ?
- राहदानी छपाइ हुँदा कुनै त्रुटि भएमा नयाँ राहदानी लिनु पर्दछ । यदि विभाग/कार्यालयको गल्तीका कारण फाराममा भएको विवरण भन्दा राहदानीमा छापिएको विवरण फरक परेमा एक वर्षभित्र र राहदानी प्रयोग नभएको भएमा पुनः दस्तुर लाग्दैन । अन्यथा नियमानुसार दस्तुर लाग्ने हुन्छ । यस प्रकारको त्रुटि सच्याउन लागि सम्बन्धित कार्यालय वा विभागमा आवेदन दिन सकिन्छ ।
१२. के राहदानी नवीकरण गर्दा पुरानो सङ्ख्या (Number) कै राहदानी बन्दछ ? मेरो राहदानीमा भिसा छ, नवीकरण गर्दा के हुन्छ ?
- बन्दैन । राहदानी नवीकरण गर्दा नयाँ सङ्ख्याको राहदानी बन्दछ । नयाँ जारी गरिएको राहदानीमा पुरानो राहदानी सङ्ख्या समेत उल्लेख गरिने भएकोले सामान्यतः पुरानो राहदानीमा भएको भिसा मान्य हुन्छ । यो विषय मुलुक पिच्छेको नियममा निर्भर गर्ने भएकोले जुन मुलुकको भ्रमण गर्ने हो वा जुन मुलुकको भिसा लिएको हो, सोही मुलुकको आधिकारिक निकायसँग बुझ्नु राम्रो हुन्छ ।
१३. राहदानीको लागि आवेदन दिएकोमा राहदानी प्राप्त नुहुँदै नेपाल फर्कनु पर्यो, के गर्ने ?
- दूतावासमा राहदानीका लागि आवेदन दिएकोमा राहदानी जारी नुहुँदै नेपाल फर्कनु परेमा दूतावासको सिफारिस पत्र, सक्कल राहदानी/नाबालिग परिचयपत्र, सम्बन्धित जिल्ला/इलाका प्रशासन कार्यालयद्वारा निर्धारित ढाँचामा जारी गरिएको नागरिकता प्रमाणीकरण(पहिलो पटक नेपालबाट एम आर पी लिनेले मात्र), पुरानो राहदानी/यात्रा अनुमतिपत्र र रसिद लिई विभागमा सम्पर्क राख्न सकिन्छ । विभागबाट कागजात रुजू गरी राहदानी जारी गरिन्छ ।
१४. राहदानी जरुरी परेमा आफन्त मार्फत नेपालबाट राहदानी बनाउन सकिन्छ?
- सकिँदैन ।
१५. एमआरपी बहाल रहेको अवस्थामा विद्युतीय राहदानी बनाउन सकिन्छ?
- सामान्यतः ६ महिना भन्दा बढी अवधि भएको राहदानी आफूसँग भएमा नयाँ राहदानी बनाउन सकिँदैन । तर राहदानी हराएमा वा च्यातिई, जलि, मसी पोखिई वा अन्य कारणले राहदानीमा क्षति पुगेमा वा पाना भरिएमा भने नयाँ राहदानी बनाउन सकिन्छ । यदी राहदानीकी अवधि छ महिना भन्दा बढी छ तर लामो समयका लागि भिसा आवेदन दिनु पर्नाको कारणले वा अन्य कुनै उचित कारणले अहिले नै राहदानी नवीकरण गर्नु परेमा सोही कारण खोली दूतावासलाई अनुरोध गर्न सकिने छ र यस सम्बन्धमा दूतावासले आवश्यक परामर्श दिने छ ।
१६. विद्युतीय राहदानीका लागि राष्ट्रिय परिचयपत्र अनिवार्य हो? के दूतावासबाट राष्ट्रिय परिचयपत्र बनाउन सकिन्छ?
- राहदानीका लागि दूतावासमा आवेदन दिदा राष्ट्रिय परिचयपत्र अनिवार्य छैन ।याद गर्नुहोसः- यदि तपाँइसँग राष्ट्रिय परिचय पत्र छ भने पनि अर्को व्यवस्था नभए सम्मका लागि हाललाई फाराम भर्दा यसको उल्लेख नगर्नु होला ।
दूतावासबाट राष्ट्रिय परिचय पत्र बनाउन सकिँदैन । त्यसैले यदी नेपाल जानु भयो भने राष्ट्रिय परिचयपत्र बनाउनु हुन सुझाव दिइन्छ । यदी नेपाल गइएन र राष्ट्रिय परिचय पत्र छैन भने पनि एक पटकका लागि नियमानुसारको अवधि (२ वा ५ वा १० वर्ष) रहने गरी विद्युतीय राहदानी जारी हुन्छ र उक्त अवधि भित्र नेपाल गई राष्ट्रिय परिचय पत्र बनाउन सकिने छ ।
१७. विद्युतीय राहदानीका लागि थप जानकारी काहाँ पाउन सकिन्छ?
- विद्युतीय राहदानी सम्बन्धी थप जानकारीका लागि राहदानी विभागको वेव पेजमा हेर्नु होला (यहाँ क्लिक गर्नु होस) ।
